luister- en leesplek

Beste lezer,

Ik krijg nogal eens de vraag voorgelegd:

Hoe komen mensen bij u als ritueelbegeleider terecht?

Dat kan inderdaad op verschillende manieren:

Het kan zijn dat wij elkaar reeds kennen en dat de wens er is om bij
uitvaart samen te werken.

Vertrouwen is dan een belangrijke motivator.

Het gebeurt ook dat mensen mij via een gemeenschappelijke vriend
contacteren en info opvragen.

En natuurlijk googelt men ook en vindt men mijn website en die van de
Landelijke Beroepsvereniging van de ritueelbegeleiders:
www.stem-werk.be en www.lbvr.nl.

Dat laatste deed Dhr D.: hij contacteerde mij en regelde een gesprek
waarbij zijn vrouw I. aanwezig zou zijn.

Ik bezocht dit koppel in het ziekenhuis en nadien ook thuis. Wederzijds
werd informatie uitgewisseld: haar vragen en mijn werking kwamen op
tafel te liggen. En niet onbelangrijk: de klik was er tussen ons drie. Die
klik zorgt er namelijk voor dat er vertrouwen ontstaat en dat
samenwerking mogelijk is wanneer een ritueel gecreëerd wordt.

Klaar en duidelijk vernam ik haar wensen rondom haar afscheid. Een
afscheid dat onmiskenbaar was naar aanleiding van een ongeneeslijke
medische diagnose.

I. wilde het leven vieren. Dat had zij altijd al gedaan: elke gelegenheid
nodigde uit om samen te zijn en te vieren. En zeker nu haar leven ten
einde liep, had zij erg behoefte om al wie haar dierbaar was rondom zich
te hebben. Dankzij de goede zorgen van man, kinderen en de betrokken
artsen ging dit levensfeest door in de aanwezigheid van een honderdtal
mensen.

I. heeft geschitterd te midden van haar geliefden!

Naar mij toe sprak zij volgende wensen uit:

‘Wanneer ik dood ben, maak een wandeling doorheen het natuurgebied
dat zo nauw aan mijn hart ligt. Verstrooi wat assen van mijn lichaam in
het beekje en klink op het leven!’

Wij kwamen overeen dat er een algemene begroeting zou zijn bij de
uitvaartondernemer, een dertigtal mensen zouden uitgenodigd worden
om de ceremoniële wandeling bij te wonen. Nadien zouden zich nog 70
mensen vervoegen op de receptie.

De assen van de stoffelijke resten van haar lichaam zouden in een
waterurne in de tuin van hun woning hun plaats vinden.

Het lied ‘ik heb een steen verlegd op aarde’ (Bram Vermeulen) zou een
centrale plaats in de ceremonie krijgen.

En zoals de natuur ons het opkomen en het verwelken laat zien: die
levensbeschouwing zou de toon zetten in dit alles.

Nu deze wensen zo helder benoemd en aanvaard waren, kwam er
ruimte voor het stervensproces. Dat zette zich in al zijn rust en rauwheid
door, omgeven door de niet aflatende zorg van haar echtgenoot,
kinderen en huisarts. De kleinkinderen rouwden en maakten tekeningen.

Ik hield summier contact.

De ochtend na haar laatste adem, kwam de zon op in een feloranje
gloed vanuit een lucht die sprakeloos diepblauw ademde.

Haar leven hier op aarde was volbracht.

Er werd tijd genomen om haar lichaam te verzorgen en in intieme kring
afscheid te nemen.

De dagen nadien werd alles in orde gebracht om haar wensen te
realiseren.

Op de rouwkaart prijkten de getekende bloemen van haar kleinkind,
alsook haar levensleuze: ‘vier het leven!’

De data van de begroeting en de ceremoniële wandeling werden
bepaald en praktisch besproken. Een plan B bij slecht weer was ook aan
de orde.

Aan de hand van het contact met de familie en het luisteren naar hun
verhaal, kon ik aan de slag met schrijven. Via mail hield ik contact en
checkte ik of ’de toon’ van het ritueel bij hen paste.
Er kwam een tweede live ontmoeting om de opstelling en de aankleding
van de zaal te bespreken.

Gaandeweg werden de teksten en gedichten goedgekeurd en de eigen
getuigenissen toegevoegd. De dag voor de uitvaart houd ik graag rustig:
alles moet dan voorbereid zijn tot in de puntjes zodat de rust kracht kan
worden voor de dag nadien.

En dan was het zover: de zaal werd klaar gemaakt, de mensen werden
ontvangen, de ceremonie kon beginnen. Muziek en woorden brachten
ons bij het stille besef van leven en dood.

Doorheen het gemis van de geliefde brak een helder beeld door van wie
zij was.

Haar levenskunst werd gezien, geëerd en verder gedragen.

De wandeling werd gestart. Op diverse plekken werd stilgestaan en
geluisterd naar een gedicht. Bij het beekje gaven de kleinkinderen kleine
hoeveelheden assen van het lichaam van hun oma terug aan de natuur.
Het was een aangrijpend en mooi beeld: het wolkje assen dat zich
vormde werd twijfelloos meegenomen door het water. Iedereen werd er
stil van.

Gaandeweg werd heel duidelijk dat I. haar wensen een gegronde
zorgzaamheid inhielden voor het verdere leven van haar familie en
vrienden: ‘zie doodgaan als iets natuurlijks, leef ten volle en ga verder!’
Wat niemand gepland had, kregen wij er zomaar bij: sneeuw dwarrelde
glinsterend en troostend op ons neer. Het landschap glimlachte wit en
zuiver naar een geliefd voorbij leven en naar de toekomst.

Na de wandeling werden veel herinneringen en beelden gedeeld bij een
hapje en een drankje.

Het was een dag om nooit te vergeten. Een dag die de tastbare kracht
van deze bijzondere vrouw onzichtbaar veranderde in een vernieuwde
kracht in onze harten.

Wanneer ik mensen vertel over mijn werk als ritueelbegeleider en
zangeres en vooral wanneer het gaat over dood, herdenking,
uitvaart…dan stellen zij vaak de vraag: Is dat niet zwaar, dat werk dat
je doet?
En of het zwaar is!
Maar voor mij heeft het woord zwaar heel veel facetten en draagt het
zelfs een soort lichtheid in zich mee.
In een uitspraak van filosoof Karel Jaspers vond ik herkenning:
‘dood brengt ons tot het meest intieme bewustzijn van existentie’.
Dat kon ik aan menig sterfbed ervaren.
Het besef van bestaan, hier en nu, in-en uitademend, bezield door
een onzichtbare levenskracht doet stil worden, doet nederig zijn,
doet ‘instrument’ zijn.
En in dat ‘aanwezig-zijn’ kan men dichter bij de dood gaan staan;
kunnen angst, pijn, knopen en diepe loyaliteiten gehoord en gezien
worden; oordeelloos; krijgen levensverhalen ‘n diepe kleur; wordt
stem gegeven aan een voorbijgaand leven….
Verdriet, vreugde en humor mengen zich dan vaak in ongeziene
kleuren.
Contact in open aandacht schept rust en blijheid.
Mensen dragen elkaar in zachtheid en verbondenheid.
Een ongekende kracht doet creatief zijn, doet innerlijke processen
rijpen en transformeren…
Je vraagt mij of dit zwaar werk is?
Wellicht weet je nu: het is vervullend werk!